از حق سه معنای ابتدایی به دست داده اند: اول، حق به معنای مال و ملک و سهم و بهره از چیزی (مانند حق در شرکت سهامی و یا میراث)؛ دوم، حق به معنای راست و درست و ضد باطل (مانند حق در مقام قضاوت)؛ و سوم، حق به معنای سزاوار بودن و شایسته بودن (مانند حق مادران و دانشمندان بر همه).
وقتی از حق سخن گفته میشود گاهی میان این سه مفهوم درهمگونیای پیش میآید که یکی به جای دیگری مینشیند و همین امر باعث مغالطه میشود. گاهی حق در یک معنای آن رد یا پذیرفته میشود، اما در معناهای دیگر از چشم میافتد. مثلاً حقی به نام فلان گروه و جماعت داده میشود تا برای همهی گروه گفته شود که سهم و بهرهی تان ایفا شد، اما حق به معنای سزاواربودن و شایستهبودن را زیر پا میکنند. به همین گونه، گاهی حق به معنای راست و درست و ضد باطل استفاده میشود تا یکی از آن دو وجه دیگر حق زیر پا گردد. مثالهای زیادی را از این مغالطه در زمانهای متعدد، به خصوص در افغانستان، شاهد بوده ایم که میتوان از آنها برای روشن کردن مفهوم مورد نظر خویش کمک گرفت.
(ادامه مطلب را در جمهوری سکوت تعقیب کنید)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر