معضل کوچی معضل ملی افغانستان است (79)

در آخر جلسه فیصله شد که من تمام آنچه را در جلسه به عنوان راه حل مطرح شد، به صورت متن بنویسم و پیش از اینکه برای دیگران نشان داده شود، بر تمام جنبه‌های آن از لحاظ حساسیت کلمات و تعبیرات دقت شود. من از این کار به عنوان یکی از ظریف‌ترین دیپلوماسی‌های ما در جریان حرکت سیاسی یاد کردم و گفتم «دیپلوماسی به این‌ معنا که کلمات و تعبیرات خود را به گونه‌ای استفاده کنیم تا جنبه‌های تخریش‌کننده‌ی آن‌ها کم‌تر و جنبه‌های مثبت شان بیشتر شود». 

در رابطه با حساسیت‌های امنیتی پیشنهاد شد که طرح معضل کوچی‌ها نباید به گونه‌ای جلوه کند که گویا بین دو سه نفر توافق شده یا اختصاصاً اشرف غنی آن را مطرح کرده است. به همین دلیل گفته شد که از میان اعضای ارشد تیم انتخاباتی تحول و تداوم، جمعی در حد پنج شش نفر دعوت شوند تا مسأله با آنها مطرح شود.

قرار شد که در جلسه اشرف غنی بحث را مطرح کند. من لغو فرمان را به عنوان یک راه حل برای معضل کوچی‌ها یاد کنم و دلیل خود را بگویم که چرا لغو فرمان مهم است. بعد از آن رحیمی دیدگاه خود و مشکلاتی را مطرح کند که در برابر لغو فرمان وجود دارد. سایر اعضای جلسه هم به طور عادی طرح‌ها و پیشنهادات خود را بگویند و نکته‌های بهتر و معقول‌تری که از جریان صحبت‌ها و پیشنهادات آنان پیدا می‌شود، مورد توجه قرار گیرند. به این ترتیب، از یک طرف، طرح دارای اعتبار ملی شده و زمینه‌ی تطبیق آن بیشتر مساعد شود و از طرف دیگر، حساسیت‌های مخالفین کاهش یابد و موجب استقبال آنان شود.

***

در ختم جلسه اسم کسانی که باید از طرف سلام رحیمی و سیما غنی برای جلسه‌ی فردا داده شوند، ردیف شد: انجنیر عباس نویان، فاروقی و آزیتا رفعت به عنوان اعضای رهبری حزب حق و عدالت؛ ذکی و همایون خیری از حزب جنبش؛ دانش به عنوان معاون رییس جمهور و نماینده‌ی حزب وحدت؛ وکیل اشرف احمدزی به نمایندگی از کوچی‌ها؛ دکتر عبدال محمدی به عنوان رییس کمیته‌ی تدوین برنامه.

اشرف غنی گفت که در اول صبح با آقای خلیلی جلسه دارد و ساعت حوالی نه و نیم بر می‌گردد. سیما غنی پیشنهاد کرد که در جلسه‌ی عمومی فردا، من صورت کلی برنامه‌های منشور را شرح دهم تا هم اعضای کمپاین با محتوای برنامه آشنا شوند و هم برخی شایبه‌هایی که در ذهن یک عده از مشکلات کاری ما ایجاد شده است، برطرف شود.

***

وقتی از منزل اشرف غنی بیرون شدم، ساعت حوالی ده شب بود. احساس خستگی و راحتی به طور همزمان در وجودم خانه کرده بود. به شهیر زنگ زدم. او و بهادری در بانگسیدار بودند. قرار گذاشتیم که آماده شوند تا با هم برویم پل خشک و برای جلسه‌ی فردا مشوره و هماهنگی کنیم.

شب تا دیر وقت بیدار ماندیم و صبح هم زودتر از خواب برخاستیم تا جنبه‌های مختلف این پیشرفت را در جریان کارهای خود بررسی کنیم. محوری‌ترین مسأله که ذهن ما را درگیر خود ساخته بود، مدیریت روانی و تبلیغاتی این تحول بود تا هم جنبه‌های حساس و تحریک‌کننده‌ی آن کم شود و هم در عرصه‌ی تطبیق دست و پا گیری خلق نکند.

مشوره‌ی جمعی این شد که بعد از جلسه‌ی فردا در منزل اشرف غنی، با همه‌ی دوستانی که در جریان مناقشه‌ی معضل کوچی مورد مشوره قرار داشتند، به شکل انفرادی و گروهی صحبت کنیم و آن‌ها را در جریان آخرین پیشرفت‌ها قرار دهیم. هم‌چنین، قرار شد که من کار بخش‌های باقی‌مانده‌ی منشور را تمام کنم تا هم زمینه‌ی چاپ و نشر آن فراهم شود و هم کارهای عملی برای کمپاین آغاز گردد.

***

روز آفتابی، اما سردی بود. برفی که شب باریده بود، زمین را سفید و هوا را پاک کرده بود. من و شهیر و بهادری، ساعت نه و نیم صبح به منزل اشرف غنی رسیدیم. دانش و انجنیر عباس نویان، به فاصله‌ای اندک، به دنبال هم آمدند. در یک فرصت سرپایی برای هر دو نفر از نتیجه‌ی مثبت گفت‌وگوها با اشرف غنی خبر دادم و ابراز امیدواری کردم که امروز بتوانیم در رابطه با معضل کوچی به توافق برسیم. لحظه‌ای بعد همه‌ی اعضا حضور یافتند، اشرف غنی نیز وارد شد و جلسه را به طور رسمی آغاز کرد.

وی در ابتدا از حضور همه ابراز تشکر کرد و گفت: هدف از جلسه‌ی امروز رسیدگی به یک مسأله‌ی مهم است که جزئی از تعهدات عمده در برنامه‌ی حکومت‌داری ما است و ضرور است تا مورد بحث قرار بگیرد. وی گفت که در روز افتتاح کمپاین، معضله‌ی کوچی‌ها و مردم ده‌نشین را به حیث یکی از مسایل عمده‌ی ملی مطرح کرد. «فکر می‌کنم تا حالا این مسأله به این سطح مطرح نشده بود. آن‌جا از اراده و عزم سیاسی حکومت خود برای پایان دادن این معضل یاد کردم».

اشرف غنی گفت که حالا باید راه‌حل‌های مشخصی را که روی آن فکر کرده ایم، با هم در میان بگذاریم. «واضح است که تمام این راه‌حل‌ها به تطبیق قانون اساسی ارتباط می‌گیرد که اسکان کوچی‌ها و توجه به بهبود وضع زندگی آن‌ها مورد تأکید عمده قرار دارد». اشرف غنی گفت که باید روی یک فارمول مشخص به یک راه حل دقیق و عملی برسیم. وی از من خواست که در آغاز نظریات و پیشنهادات خود را بگویم تا سایر دوستان نیز نظریات خاصی را که دارند و می‌توانند عملی شوند، مطرح کنند.

***

من از آقای دانش که در صندلی سمت راست اشرف غنی نشسته بود، خواستم تا ابتدا وی صحبت کند و بعد از آن من نظریاتم را خواهم گفت.

دانش از بیانیه‌ای که اشرف غنی در روز افتتاح کمپاین ارایه کرد، ابراز تشکر نمود و گفت: «در این بیانیه نکته‌های مهمی مطرح شد که در یک جلسه‌ی عمومی بیشتر از آن گنجایش ندارد. در آن‌جا اراده‌ی سیاسی ما برای حل قضیه اعلام شد و این گام خوبی بود».

دانش از معضل کوچی به نام «یک معضل ملی برای افغانستان» نام برد که «هر حکومتی که آمده است راه حلی برای آن پیدا نکرده است». وی گفت: «در دوره‌ی فعلی، رییس جمهور کرزی هم فرمان‌ها و احکام جامع و خوبی صادر کرد، اما متأسفانه بخش‌های عمده‌ی این توافق‌ها در مقام تطبیق معطل ماند. یکی از نکته‌هایی که ما می‌توانیم روی آن تأکید کنیم این است که برای تطبیق این فرمان‌ها تدابیر عملی اتخاذ می‌کنیم».

دانش گفت: «قانون اساسی در ماده‌ی چهاردهم، در مورد معضل کوچی‌ها بیان خوبی دارد و به دو موضوع مهم اشاره می‌شود: یکی، بهبود زندگی کوچی‌ها؛ دوم، اسکان کوچی‌ها. این هر دو موضوع بی‌نهایت مهم است. بنابراین، هر نوع طرحی که از طرف شما سنجیده می‌شود باید به این دو نکته توجه داشته باشد».

دانش تأکید کرد که «مردم انتظار دارند در اولین فرصت از هر نوع برخورد و درگیری و نزاع فزیکی توسط حکومت جلوگیری شود. رسیدگی به این موضوع به خاطر حفظ امنیت ملی و امنیت شهروندان افغانستان مهم است». 

(ادامه دارد)