مسدود شدن تعدادی از مراکز رای دهی؛ آیا تعصبی هم درکار بوده است؟

(سخن قدرت - شماره سیزدهم)

براساس تصمیم کمیسیون انتخابات بیش از 930 مرکز رای دهی در سراسر افغانستان در روز انتخابات بسته خواهد بود. کمیسیون انتخابات قبلاً حدود 6800 مرکز رای دهی را در سراسر کشور برای برگزاری انتخابات پارلمانی پیش رو درنظر گرفته بود. بسته بودن این تعداد مرکز رای دهی در روز انتخابات از مجموع مراکز رای دهی در سراسر کشور، نزدیک به 15 درصد از مردم افغانستان را از حق رای دادن محروم خواهد ساخت. ظاهراً دلیلی را که کمیسیون انتخابات برای این تصمیم اش آورده است عدم امنیت در این مناطق است. بیشترین مقدار این مراکز رای دهی بسته شده در ولایت غزنی می‏باشد.
هرچند دلیل امینتی که کمیسیون انتخابات در این باره ذکر کرده است دلیل بسیار روشن و حتا در نگاه اول مجاب کننده است، اما مسایلی وجود دارد که باید به آن‏ها توجه شود:
اول، همانگونه که گفته شد، تعطیل شدن این مقدار از مراکز رای دهی تعداد زیادی از شهروندان را از حق رای‏دهی محروم می‏سازد و میزان مشارکت مردم را در انتخابات به شدت پایین می‏آورد. محروم شدن آن‏ها از حق رای‏دهی در واقع رابطه‏ و احساس تعلق آن‏ها را با پارلمان آینده و در مجموع با دولت ضعیف خواهد ساخت. با توجه به بی‏اعتمادی و فاصله‏ی فزاینده‏ای که به دلایل متعدد از قبیل ناامنی، فساد اداری، تبعیض و تعصب در ادارات دولتی و ... میان مردم و دولت به وجود آمده است، دولت، به ویژه مقامات کمیسیون انتخابات، محرومیت شهروندان را از حق رای‏دهی نباید بسیار ساده بیانگارند، بلکه نتایج آن را مبنی بر بی‏اعتمادی و قطع تعلق بیشتر مردم نسبت به دولت باید جدی بگیرند.
دوم، همچنان پارلمانی که در اثر ااین انتخابات به وجود خواهد آمد از مشروعیت و اقتدار و پشتوانه‏ی مردمی کم‏تری برخوردار خواهد بود، زیرا تعداد زیادی از مردم عملاً حضور خود را در آن مشاهده نخواهند کرد. هرچند کمیسیون انتخابات حل مشکل را این گونه پیشنهاد کرده است که ساکنین مناطقی که انتخابات در آن‏ها برگزار نخواهد شد، برای دادن رای به مناطقی بروند که در آن‏ها مراکز رای دهی باز است، اما آشکارا این یک سخن غیرمسئولانه و یک جواب سربالا به پرسش محرومیت این شهروندان از حق رای‏دهی شان است. زیرا ناگفته پیداست که در صورتی که دولت نتواند امنیت مراکز رای‏دهی را در جاهای معین تضمین کند، مردم چگونه خواهند توانست از فاصله‏ی ده‏ها کیلومتر مناطق ناامن، برای رای دادن به مناطق امن‏تر بروند. همچنان نباید فراموش کرد که طالبان قبلاً به کسانی که در انتخابات شرکت کنند هشدار داده بودند.
سوم، این تصمیم کمیسیون انتخابات می‏تواند پایه‏های دموکراسی را نیز در کشور به شدت ضربه بزند. زیرا دموکراسی با پشتوانه‏ی مردم ایجاد می‏شود و قوام و قدرت می‏یابد. وقتی امکان مشارکت مردم در انتخابات از بین برود و احساس تعلق آن‏ها نسبت به دولت کم‏تر شود در واقع دولت از پشتوانه‏ی مردمی خود محروم شده است، و در آن‏صورت از لحاظ ثبات سیاسی نیز متزلزل‏تر خواهد شد.
چهارم، این تصمیم می‏تواند طالبان و مخالفین دولت را نیز جری‏تر بسازد. طالبان همواره در تلاش آن بوده اند که انتخابات و روند دولت سازی را به مشکل مواجه سازند و از برگزاری یک انتخابات سالم و مشارکت گسترده‏ی مردم جلوگیری کنند. این تصمیم به معنای آن است که طالبان در تخریب انتخابات و روند دولت سازی موفق بوده اند و لذا آن‏ها را بیشتر تشویق می‏کند که مناطق بیشتری را نا امن بسازند. از طرفی هم امید و اعتماد مردم را نسبت به دولت به شدت ضربه خواهد زد.
علاوه براین‏ها شایبه‏هایی وجود دارد که کمیسیون انتخابات در این تصمیم خود صرفاً با دلایل امنیتی اقدام نکرده است، بلکه تعصبات قبیلوی و قومی نیز در مسدود شدن تعدادی از این مراکز سهمیم بوده است. گفته می‏شود که در میان مناطقی که در آن انتخابات برگزار نخواهد شد مناطقی نیز وجود دارد که از امنیت برخوردار اند و کمیسیون انتخابات صرفاً به این دلیل که، به ادعای خود شان، تعادل قومی را در آن مناطق حفظ کنند این تصمیم را گرفته اند؛ یعنی مسدود شدن بعضی از این مراکز رای دهی نه دلیل ناامنی، بلکه به دلیل مسایل قومی و قبیلوی بوده است.
انتخابات یک سازوکار دموکراتیک است که از طریق آن نقش مردم در حاکمیت تسجیل می‏شود. این سازوکار هیچ ارتباطی با قبیله‏گرایی و قوم‏بازی‏های غیرمدنی و غیردموکراتیک ندارد. انتخابات متعلق به ملت افغانستان است و نباید هیچ کسی از آن محروم نگهداشته شود. تصمیم‏گیری‏های مبتنی بر تعصبات قومی و قبیلوی صرفاً می‏تواند ماهیت دموکراتیک آن را ضربه بزند و آن را به بازی‏های قبیلوی تقلیل دهد. کمیسیون انتخابات آیا با این تصمیم دموکراسی و ماهیت مدنی انتخابات را قربانی تعصبات قبیلوی و قومی کرده است؟