شیرپور تکرار نمی شود!

 


 

بعد از ظهر روز جمعه 25 میزان 1393، در جمع نمایندگان جامعه مدنی و اعضای هیأت رهبری شاروالی و نواحی کابل به دیدن رییس جمهور، اشرف غنی احمدزی، به ارگ رفتم. موضوع جلسه نحوه تعیین شاروال کابل، نظم شهری و تطبیق ماسترپلان و حفظ و مراقبت شهری بود. برنامه به گونه ای تنظیم شده بود که همه اشتراک کنندگان در گروپ های مختلف  تقسیم شده و هر کدام 45 دقیقه وقت داشتند تا نظریات و پیشنهادات خود را در مورد هر سه موضوع شامل در آجندا جمع بندی کنند و در آخر سه نفر از میان سرگروپ ها خلاصه این نظریات و پیشنهادات را در 9 دقیقه برای رییس جمهور ارایه کنند.

ابتکار جالبی بود. افراد به گونه موثری به فکر کردن دعوت می شدند و این امکان را می یافتند تا همه با هم روی موضوع واحد به طور مفصل به بحث و بررسی بپردازند و نظریات خود را تدوین کنند. مدیریت برنامه ها نیز به گونه ای بود که در ختم، همه نظریات و پیشنهادات گروه ها راه را برای طرح و انتقال طرح ها و دیدگاه های اشرف غنی احمدزی باز می کرد، نه اینکه الزاماً در دیدگاه های او زاویه تازه ای را خلق کند.

یکی از پیشنهاداتی که در اکثر گروه ها مورد اشاره و تأکید قرار داشت، بحث انتخابی بودن شاروال بود. این نکته توسط فردی که از سوی ارگ گرداننده جلسه بود، به عنوان گزارش ابتدایی از آجندای جلسه برای اشرف غنی یادآوری شد، اما بلافاصله با اعتراض و تصحیح اشرف غنی مواجه شد که گفت: بحث انتخابات نیست، انتصاب است و گوشزد کرد که بحث را نباید به انحراف بکشانید. این نکته نیز بیان دقت وی در مدیریت جلسات بود و اینکه نتیجه باید در همان مسیری هدایت شود که برنامه ریزی شده است، نه اینکه با بی مبالاتی و بی دقتی دچار پراکندگی شود.

نمایندگان سه گانه جلسه با تأثیرپذیری مستقیم از طرح اولیه ای که ریخته شده بود و تذکری که از جانب اشرف غنی احمدزی داده شد، قسمت زیادی از نظریات و پیشنهادات خود را در همان مسیری قرار دادند که انتظار آن می رفت: در طرح درازمدت، به طور مختصر گفتند که شاروال باید طبق قانون اساسی به طور انتخابی از طریق آرای مستقیم مردم تعیین شود، اما عجالتاً زمینه آن مساعد نیست و باید کمیته ای از نمایندگان اقشار مختلف شهر کابل تشکیل شود تا با پیشنهاد نمودن معیارهایی خاص برای تعیین شاروال، نام هایی را از میان متقاضیان پست شاروالی کابل برای رییس جمهوری نامزد کنند و او از میان آنها یکی را که مناسب تر می داند، برای این سمت برگزیند.

در مورد نظم شهری پیشنهاد کردند که ماسترپلان شهر بر اساس معیار معماری اسلامی و افغانی تهیه شده و ساختمان های شهر بر  اساس همین معیار ساخته شود تا هویت اسلامی و ملی ما در آن انعکاس یابد. برای تعیین شاروال بر کفایت و امانت تأکید کردند و گفتند که باید میکانیزمی ایجاد شود تا صلاحیت تخنیکی شاروال و اعضای شاروالی را معین سازد، شفافیت عملکرد آنها و نحوه پاسخگویی شان در برابر مردم را تأمین کند و راه هایی در نظر گیرند تا مردم از اجرائات شاروالی به طور منظم و مستمر اطلاع یابند. همچنین شاروال باید طرح مشخصی ارایه کند که نشان دهد عواید شاروالی ازدیاد یافته و استقلال مالی آن تأمین می شود و ظرفیت مسلکی شاروالی برای اجرای برنامه های انکشافی و ارایه خدمات شهری ارتقا می یابد.

در پیشنهاداتی که مطرح شد، بر رعایت و تطبیق قانون، مقررات و لوایح نیز تأکید صورت گرفت و درخواست شد تا ادارات موازی حذف شوند و تداخل کاری میان ادارات مختلف رفع شود، ادارات ذی ربط که حالا در ارگان های متعدد تقسیم شده اند، در چوکات شاروالی مدغم شوند و برای رسیدگی به امور انتظامات، تنظیف، امنیت، کانالیزاسیون و سایر خدمات شهری صلاحیت شاروالی بیشتر شود.

وقتی اشرف غنی به ارایه نظریات، دیدگاه ها و طرح های خود پرداخت، به نظر می رسید که پیشنهادات جلسه تمهیدات خوبی برای او خلق کرده و زمینه را برای انتقال پیام های محوری اش مساعد ساخته است.

اشرف غنی در ابتدا از نظریات و پیشنهاداتی که مطرح شد، به طور کلی ابراز سپاس کرد و گفت که با ایجاد کمیته ای که اسم هایی را برای او پیشنهاد کنند تا شاروال کابل از میان آنها تعیین گردد، موافق است، اما گفت: خوب است به جای اسم افراد به تیم هایی فکر شود که مسوولیت شاروالی را به صورت تیمی بر عهده گیرند.

اشرف غنی تأکید کرد که نمی خواهد مسوولیت شهر را بر دوش گیرد. این مسوولیت مشترک دولت و شهروندان کابل است که باید به آن رسیدگی کنند. وی گفت: شهر کابل در حالت انفجار قرار دارد و من مانند تمام شهروندان شهر از آن به طور مطلق ناراضی ام. شهر کثیف است، سرک ها به کمترین وقت از بین می روند، نظام حفظ و مراقبت اصلاً وجود ندارد، مقررات ساختمان سازی رعایت نمی شود و زندگی و عبور و مرور و کار و فعالیت در آن مطلقاً دشوار شده است. این وضع قابل دوام نیست. این شهر قابل زندگی نیست و از یک مردم بزرگ و معظم نمایندگی نمی کند. او با لحن منتقدانه ای گفت که برغم هزینه های زیاد تا کنون طرح یک جاده را هم بر اساس یک معیار اصولی تطبیق نتوانسته ایم و یک جاده از میدان هوایی تا دارالامان را نتوانسته ایم طبق برنامه درست و اصولی به بهره برداری بسپاریم.

رییس جمهور گفت که کمیته ای که در این زمینه ایجاد می شود باید از طریق راه انداختن یک بحث سرتاسری با شهروندان، 5 الی 10 ضرورت اساسی شهر کابل را شناسایی و اولویت بندی کند تا از شاروال بعدی خواسته شود رسیدگی به آنها را در صدر برنامه های کاری خود قرار دهد. وی تأکید کرد که کارکردهای هر ناحیه به طور جداگانه و کارکردهای شاروالی به طور کل باید از جانب مردم نمره داده شود و برای این منظور باید کارت امتحان تهیه شود تا مردم شاروالی و ناحیه ها را از طریق آن مورد ارزیابی قرار دهند و به این ترتیب، آواز مردم به طور مستقیم شنیده شود. غنی گفت که بدون سهم گیری فعال و وسیع مردمی به هیچ نتیجه ای نمی رسیم. وی از جامعه مدنی و رسانه ها تقاضا کرد که دولت را در طرح و تطبیق این پارچه امتحان مردمی کمک کنند.

اشرف غنی در حالتی که لحن کلامش به طور مشخص به سوی ناراحتی می رفت، از سوء استفاده مقامات شاروالی انتقاد کرد و گفت: شهر کابل تنها شهری در جهان است که یکی از سرک هایش به نام یک لوی سارنوال زنده و برحال نام گذاری شده است. این انتقاد او مستقیماً شاروال را نشانه می گرفت که گویا یکی از سرک ها را به نام هلکو نام گذاری کرد تا برای خود در برابر فشاری که از طرف پارلمان احساس می کرد، مصوونیت کمایی کند. اشرف غنی گفت: من به عنوان یک شهروند با نظام کنونی شاروالی و زندگی در این شهر مشکل دارم. شهروندان باید فضای مصوون داشته باشند و از جانب شاروالی مورد اذیت و آزار قرار نگیرند. برای تأمین همچون فضا باید کمیته ای که ایجاد می شود مرکب از اعضای جامعه مدنی، ادارات ذی ربط دولتی و سکتور خصوصی باشد. او گفت: سکتور خصوصی هم در ایجاد مشکل نقش اساسی دارد و هم باید در ارایه و تطبیق راه حل نقش داده شود. اشرف غنی گفت که در رابطه با مسایل شهری باید بحث عمومی به راه افتد و به یک بحث منسجم شهروندی تبدیل شود.

غنی گفت که متعهد است انتخابات شاروالی را تا دو سال دیگر برگزار کند، اما تا آن زمان باید راه وسطی پیدا شود که از طریق آن تیم هایی که صلاحیت شان برای پیشبرد امور شاروالی تثبیت می شود، عهده دار وظیفه شوند.

رییس جمهور غنی گفت: قانون و مقررات و لوایح موجوده شاروالی پاسخگوی نیازهای قرن بیست و یکم نیست، بلکه مال زمان امیر امان الله خان است، اما وی علاوه کرد که همین قانون نیز از سوی زورمندان زیر پا می شود. او گفت: با ادغام ادارات موازی موافق است، اما قبل از آن باید اداراتی که خواهان افزایش صلاحیت ها و اختیار خود هستند نشان دهند که ظرفیت شان بهتر از دیگران است. او در این نقطه نیز صدایش را به طور جدی بالا برد و با ناراحتی گفت: ما امپراطوری نمی خواهیم، اداره ای می خواهیم که برای مردم خدمات فراهم سازد. نظام پاسخگویی باید در چوکات یک طرح منظم و واضح پیشنهاد شود. صلاحیت ها و مسوولیت های شاروالی باید به طور همزمان تعیین شود. تداخل وظیفوی در فرهنگ اداری ما زیاد است و بیش از شصت در صد مشکلات ما ناشی از همین تداخل کاری میان ادارات ذی ربط است.

اشرف غنی پیشنهاد کرد که تجارب چند شاروالی موفق دنیا مورد بررسی قرار گیرند که از جمله آنها شاروالی استانبول و سنگاپور و شیکاگو و برخی دیگر در کشورهای امریکای لاتین است. او کتابی را مورد اشاره قرار داد که یکی از دانشمندان امریکایی نوشته و ده شاروالی موفق دنیا را در آن معرفی کرده است. وی گفت که این کتاب هم باید در ضمن مطالعات برای طرح یک نظام خوب شاروالی مورد توجه قرار گیرد.

اشرف غنی در قسمتی دیگر از سخنانش باز هم با لحنی منتقدانه گفت: پیشاپیش صلاحیت نخواهیم، بلکه بگوییم که از صلاحیت خود چگونه و برای چه منظوری استفاده می کنیم. او قبول کرد که شاروالی برای فعلاً قوه تنفیذیه ندارد و طرح های خود را با قدرت تطبیق نمی تواند، اما گفت که ضمانت دهید که وقتی صلاحیت نظم عامه به شما داده شد از آن به نحو درست استفاده می کنید نه اینکه آن را در خدمت شخصی خود در می آورید و پولیس نظم عامه را به بادیگارد شخصی خود مبدل می کنید.

اشرف غنی باری دیگر با صدای بلند گفت: یک نکته را باید به طور واضح بگویم: شیرپور دیگر تکرار نمی شود و خطاب به شاروال گفت: اقساط باقیمانده از شیرپور را باید به اسرع وقت حصول نمایی.

او گفت: وقتی زمین مردم فقیر را می گیرید باید در بدلش در همان نقطه زمین بدهید، نه اینکه آنها را در دشت های پدوله و امثال آن سرگردان کنید. وی باز هم با صدای بلند به شاروال و اعضای شاروالی خطاب کرد و گفت: من تلفون ارتباط مستقیم با مردم ایجاد کرده ام و صدها تلفون دارم که از کارکرد تان شکایت دارد. چرا مردم را ده سال می دوانید و کار شان را اجرا نمی کنید؟ او گفت: همه چیز باید واضح باشد: ما حساب دهی می خواهیم.

اشرف غنی در بخش دیگری از حرف های خود با این نظر ابراز موافقت کرد که شهر باید با معیارها و ارزش های ملی و اسلامی ما هماهنگ باشد. وی از کار دارالامان در زمان امان الله خان یاد کرد که در ظرف 4 سال طرح آن ریخته و عملی شد و در آن تنها 20 نفر مشاور خارجی وجود داشتند. او گفت: برای کابل به یک طرح فرهنگی واضح و کامل ضرورت داریم که به صورت دقیق قابل تطبیق و اجرا باشد. او گفت: ماسترپلان کنونی کابل پاسخگوی نیازهای زمان کنونی نیست. باید این ماسترپلان به یک مزایده بین المللی گذاشته شود تا آب و فاضلاب و خدمات و ساختمان ها و همه چیز آن با معیارهای کنونی در نظر گرفته شود. باید سرک حلقوی کابل به گونه ای طراحی و احداث شود که شهر را به انسجام برساند. باید کابل خاک شناسی شود، زلزله سنجی شود و هر طرحی که ریخته می شود با معیارهای جهان کنونی برابر باشد. او گفت که تمام این هماهنگی ها باید در طول زمستان امسال تکمیل شده و در بهار آینده برای تطبیق آن آماده باشیم.

اشرف غنی گفت که باید وظایف گذرها مشخص شود و برنامه همبستگی ملی در کابل به طور همبستگی شهری به اجرا درآید. او گفت که باید قسمتی از صلاحیت ها و مسوولیت ها از شاروالی به ناحیه و از آنجا به گذر انتقال یابد. تعریف ملکیت باید تغییر کند. ملکیت تنها خانه و چاردیواری آن نیست. کوچه و شهر نیز باید در تعریف ملکیت شامل شود. وی تأکید کرد که شهر باید حالت مدنی بگیرد و از تقسیم بندی قومی بیرون شود. این پایتخت است و باید از تمام ملت و وحدت ملی آن نمایندگی کند. نواحی کابل باید از نو تعریف شوند. اسناد و ملکیت های مردم باید مصوونیت شرعی و رسمی پیدا کند. تمام نواحی غیرپلانی باید تحت پلان قرار گیرند. جایدادهای عرفی و عوارض آن مردم را به ستوه آورده است. وی گفت: مردم به دلخواه خود روی کوه ها بالا نمی روند تا خانه بسازند یا در نقاط غیرپلانی ساختمان سازی کنند. وقتی دولت پلان نداشته باشد و پلان خود را تطبیق نکند، مردم مجبور می شوند برای رفع احتیاج خود به هر کاری دست بزنند. باید در تعریف جدید نواحی، طرحی بریزیم که امکانات از مناطق غنی نشین به سوی مناطق فقیرنشین انتقال یابد.

اشرف غنی با این طرح که ولسوالی های کابل هم در شمار شهر گرفته شوند، موافقت نشان داد، اما گفت خوب است دایره فکر خود را به ولایات همجوار کابل نیز بکشانیم و این ولایت ها را نیز در طرح انکشافی کابل مورد توجه قرار دهیم. او گفت: زندگی در این ولایات با زندگی در کابل ارتباط دارد. ما نمی توانیم نفوس تمام کشور را در کابل جمع کنیم. نفوس باید پراکنده شود، اما برای این امر باید محل رهایش و امکانات کار و اشتغال نیز به مناطق دیگر کشانده شود. او گفت: درست است که واحدهای اداری ضرورت نداریم، اما به واحدهای پلان گذاری ضرورت داریم.

اشرف غنی گفت: ما اکنون در شاروالی یک سند معتبر که برای جایداد مردم اطمینان خلق کند، نداریم و به همین دلیل میلیون ها دالر از عواید خود را از دست می دهیم. تمام شهرها اگر می خواهند که شامل برنامه های انکشافی شوند، باید ابتدا راه های درست و مطمین برای ازدیاد بخشیدن عواید خود را نشان دهند. ما برای حفظ و مراقبت زیربناها به طرح و اقدامات جدی ضرورت داریم. اداره ها باید از طریق وبسایت ها و سایر نظام گزارش دهی خود به طور واضح و شفاف برای مردم بگویند که از عواید خود در کدام جاها و چگونه استفاده می کنند. ما باید طرحی داشته باشیم که مردم شهر را از خود بدانند و تنها به بیرون انداختن کثافات از درون حویلی به کوچه اکتفا نکنند.

اشرف غنی گفت: خوشبختانه کابل تنها شهری نیست که این گونه مشکلات را شاهد است. شهرهای دیگری هم بوده اند که همین وضعیت را داشته اند. شهرهایی در ترکیه و یا سنگاپور و یا امریکا در سال های قبل همین مشکلات را داشته اند. توقع من از جامعه مدنی و نسل جدید کشور ما این است که کمک کنند تا تجارب این کشورها برای رفع مشکلات شهری شان را از آن خود بسازیم و از آنها استفاده کنیم.

اشرف غنی گفت: باید در چوکات قانون صلاحیت های من کم شود و بالعکس، صلاحیت های شهروندان زیاد شود. برای این کار به نظام سهم گیری جمعی ضرورت داریم. کارکردهای ما باید طبق وعده های ما مورد نظارت قرار گیرند. بالمقابل ما هم از همه عمل می خواهیم. اشرف غنی گفت: تنها حرف و شعارهای خوش و شیرین کفایت نمی کند. شما باید نشان دهید که چگونه می توانید از امکانات و ظرفیت های موجود خود استفاده بهتر کنید.

اشرف غنی در آخر سخنان خود باز هم با لحن محکم با انتقاد از نظام و کارکردهای شاروالی گفت: من صدها تلفون مستقیم از مردم دارم که روزانه صدها هزار افغانی از پیاده روها گرفته و میان مقامات بالا پایین می شود و به همین دلیل است که سرک ها بند می افتد و ترافیک بند می ماند. این وضعیت باید خاتمه پیدا کند.

وی در پایان خطاب به حاضران گفت: باز هم بروید و با هم فکر کنید و باری دیگر با طرح های منسجم و مشخص دوباره برگردید تا با هم کار کنیم.

این مطلب در روزنامه جامعه باز نیز منتشر شد