نیویورک تایمز از تصمیم تازه
اوباما مبنی بر تجویز اشتراک نیروهای امریکایی در عملیات علیه طالبان خبر می دهد. از واکنش دولت افغانستان
در مورد این گزارش حرف خاصی به دست نمی آید. بااینهم، نیویورک تایمز می گوید که
این خبر را از مقامات متعددی در قصر سفید و پنتاگون و سایر رده های تصمیم گیری
امریکا دریافت کرده است.
نشر این خبر، بیانگر تحول تازه ای
است که رابطه حکومت وحدت ملی با ایالات متحده امریکا را در یک سطحی متفاوت از زمان
کرزی قرار می دهد. کرزی، نه تنها با هرگونه عملیات علیه طالبان مخالف بود، بلکه
نقش مشورتی و آموزشی سربازان امریکایی در افغانستان را نیز قبول نداشت. برای او
امریکایی ها چیزی بیشتر از یک «دشمن» تلقی نمی شد. کرزی امریکایی ها را با عنوان
«خارجی»ها یاد می کرد و از تعبیراتی همچون «دیو» و «اشغالگر» و «عفریت» و امثال آن
در مورد امریکایی ها دریغ نمی ورزید. وی در تازه ترین مصاحبه اش با شبکه یک، گوشه
هایی از دلایل خود برای همدلی با طالبان را بازگو می کند. بر اساس این مصاحبه،
طالبان با امریکایی ها هر گونه رابطه و تعاملی داشته باشند، کرزی در آن وسط از
موقعیتی خوب برخوردار نیست و امیدی به امریکایی ها ندارد.
نیویورک تایمز می گوید که اشرف
غنی و اتمر شخصاً از امریکایی ها تقاضا کرده اند که در عملیات علیه طالبان به طور
مستقیم سهم بگیرند. جنرال کمپ بیل، فرمانده نیروهای ناتو در افغانستان تفاوت اشرف
غنی و کرزی را به تفاوت شب و روز تشبیه می کند. او از فرصت هایی یاد می کند که با
ریاست جمهوری غنی فراهم شده است. گویا ایمیل ها و نظریات این جنرال قدرتمند
امریکایی نیز در تشویق اوباما برای اتخاذ تصمیم جدیدش موثر بوده است.
***
آیا از این تحول می توان نتیجه
گرفت که سال 2015 در مقابله با طالبان سال متفاوتی خواهد بود؟ آیا مانند سال های
2008 و 2009 و 2010 طالبان باز هم با عملیات های موثر شبانه و دنبال شدن توسط
هواپیماهای بدون سرنشین مواجه خواهند شد؟ آیا نیروهای افغان در نبرد با طالبان،
پشتوانه قوی نیروهای امریکایی را دوباره با خود خواهند داشت؟ آیا مرز «دوست» و
«دشمن» و «مخالف سیاسی» و «مخالف مسلح» در رابطه با طالبان مشخص خواهد شد؟
یک نکته روشن است: اشرف غنی و
عبدالله تلاش زیادی دارند که گام به گام تفاوت حکومت خود با حکومت کرزی را برجسته
تر سازند. تعریف رابطه با امریکا و تعیین مرز تعامل با طالبان مهم ترین عرصه برای
بروز این تفاوت خواهد بود. اگر حکومت وحدت ملی بتواند نقش موثر امریکا در تأمین
ثبات و امنیت و انکشاف اقتصادی کشور را اعاده کند، به زودی با چهره متفاوتی از
افغانستان رو به رو خواهیم شد. ژست «گدای متکبر» توسط کرزی، دل های زیادی را به هم
می زد. او هم از امریکایی ها پول تقاضا می کرد و هم آنان را دشنام می داد و به
گونه ای وانمود می کرد که گویا امریکایی ها سخت محتاج اویند. به همین ترتیب، اگر
حکومت وحدت ملی بتواند بگوید که با طالبان، بالاخره چه راهی را در پیش می گیرد و
از کدام زبان با آنها وارد صحبت می شود، تفاوت دیگری را با حکومت کرزی برملا خواهد
ساخت.
***
اخیراً نشانه های دیگری نیز بروز
کرده است که عبور از دوران کرزی را خبر می دهد. جنرال دوستم، معاون اول ریاست
جمهوری از عزم جدی خود برای مقابله با طالبان و کسانی که در پی کشتار مردم اند،
سخن گفته است. او از مردمی یاد می کند که در برابر طالبان رزمیده اند، از آرایی
یاد می کند که به صندوق ها ریخته شد و سرنوشت انتخابات را رقم زد و از تجربه ها و
کارنامه های خود یاد می کند که چگونه با طالبان و امثال آنان پنجه داده است. داکتر
عبدالله نیز نشان می دهد که در زبان و ادبیات خود اندک اندک از مقام اپوزیسیون به
سوی موقعیتی نزدیک می شود که خود را یکی از اریکه داران سیاست و تصمیم گیری های
کشور احساس کند. او نیز از این می گوید که «چه می کنیم» نه اینکه «باید چه کنند»؛
هر چند سخن او در مورد تعریف «دوست» و «دشمن» هنوز هم انتظاری را گوشزد می کند که
از «دیگران» دارد نه اینکه این تعریف را خودش در مقام یکی از بلندپایه ترین مقامات
حکومت وحدت ملی ارایه کند.
***
زبان سیاست زبان اخباری و روشن
است. کاربرد زبان چندپهلو و مبهم در سیاست، سیاستمدار و مخاطبان او را به یک نسبت
سرگردان می سازد و از استفاده درست زمان باز می دارد. اصطلاحات و تعبیراتی که در
یک زبان به کار می رود، در نسبت با موقعیت و شرایطی که صاحب سخن در آن قرار دارد،
معنا می گیرد. کاربرد «برادر ناراضی» توسط کرزی زبان اخباری و روشن نبود. این زبان
نمی توانست موقعیتی را که کرزی در آن قرار داشت، به روشنی توضیح دهد. کرزی به
امریکاییان برای حفظ و استحکام قدرتش در ارگ ریاست جمهوری اتکا داشت. «برادر
ناراضی» که امریکاییان را می کشت، این ابهام را با خود حمل می کرد که پس رابطه
کرزی با امریکاییان چگونه است و امریکاییان به عنوان اهداف عملیات های «برادر
ناراضی» کی هستند؟ به همین گونه کرزی در مقام ریاست جمهوری سوگند یاد کرده بود که
از جان و مال و امنیت مردم افغانستان حفاظت کند. «برادر ناراضی» این مردم را دسته
دسته می کشت و حلال می کرد و تکه های گوشت و استخوان شان را به هوا می فرستاد.
رابطه کرزی در این وسط چه بود و چگونه تفسیر می شد؟
به همین گونه، کاربرد «مخالف
سیاسی» برای طالبان در زبان اشرف غنی، حاوی ابهامات زیادی است. او هنوز این
ابهامات را رفع نکرده است. «مخالف سیاسی» با «مخالف مسلح» چه فرق دارد و اگر
احیاناً طالبان از زبان اسلحه سخن بگویند و با قتل و ارعاب با حکومت وحدت ملی طرف
شوند، باز هم «مخالف سیاسی» محسوب می شوند یا به عنوان نقض کنندگان «حق استفاده
انحصاری قوا توسط دولت» در ردیف «دشمن» قرار می گیرند؟
***
به گزارش نیویورک تایمز، اشرف غنی
و اتمر از امریکاییان تقاضا کرده اند که در عملیات علیه طالبان سهم جدی و مستقیم
بگیرند. کرزی در این زمینه به شدت مخالفت می کرد. به نظر نمی رسد که اشرف غنی و
اتمر بگویند که امریکاییان دروغ گفته و آنها موافق نیستند که نیروهای امریکایی در
عملیات به طور مستقیم سهم بگیرند. سکوت اشرف غنی و اتمر در برابر این ادعای نیویورک
تایمز، به معنای اشتراک آنان در ایجاد تحولی جدید است. سر از فردا وقتی عملیات نیروهای
امریکایی علیه طالبان شروع شود و یا هواپیماهای بدون سرنشین شورشیان طالب را در
گوشه کنار کشور یا بیرون از مرزها هدف قرار دهند، کتاب جنگ دوباره ورق خواهد خورد.
اتمر مشاور امنیت ملی است و اشرف
غنی، سرقوماندان اعلای قوای مسلح. تا زمانی که وزیر دفاع جدید تعیین شود، عملیات
های نظامی علیه طالبان مستقیماً از ارگ مدیریت و رهبری خواهد شد. به نظر می رسد
اشرف غنی، وقتی از فرماندهان و مسوولان ارشد نیروهای امنیتی خواست که طرح مشخص خود
برای مقابله با طالبان را آماده سازند، در واقع تمهیدی داشت برای تصمیمی که در راه
بود. حالا این تصمیم گرفته شده است. احتمالاً یکی دو هفته آینده روشن خواهد ساخت
که اشرف غنی، در تحول جدید در موضع «ابتکار» ظاهر خواهد شد یا «انفعال». ظاهراً
نشانه های زیادی وجود دارند که اشرف غنی، تحمل نقش انفعالی را در مقام ریاست
جمهوری بر نمی تابد. اگر چنین رویکردی در تحول جدید نیز اتخاذ شود، اشرف غنی کرزی
و سیاست های او را در یکی از مهم ترین مسایل کشور دور خواهد زد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر