نامه به رییس جمهور (5)

قافله را پس پسکی هدایت کنید!

جناب رییس جمهور،

حکومت وحدت ملی الترناتیفی ندارد که بتوان از سقوط آن بدون تشویش و نگرانی حرف زد. بحث اداره موقت و یا برگزاری مجدد انتخابات، هوایی اند که تنها شش های آلوده را باد می دهند. افغانستان، وقتی توانست از بحران دردآور طولانی ترین انتخابات تاریخ بیرون بیاید، بار شکسته حکومت وحدت ملی را نیز تا آخر به دوش خواهد کشید. حکومت کرزی نیز، برغم تفاوت های صوری، چیزی متفاوت از این حکومت نبود. آن حکومت هم، به خصوص در دور آخر خود، با سینه خیز تا آخر راه آمد. بالاخره، قسمت زیادی از ریخت و پاش بر روی دامن شما میراث حکومت کرزی است.

***

بقای حکومت وحدت ملی یک حرف است و به غلطک افتیدن چرخ آن حرفی دیگر است. بیشترین وزن حکومت وحدت ملی اکنون بر روی دوش شماست و کمی بعدتر از شما، بر روی دوش داکتر عبدالله. سایر سیاستمداران در این طرف و آن طرف خط برای تقسیم امتیاز صف کشیده اند، نه برای حمل بار. با توجه به این وضعیت، هنوز هم معتقدم که هیچ اولویتی برای شما، مهم تر از تشکیل کابینه و معرفی وزرا و والیان برای پست های اداری کشور نیست. این تأکید را  با عطف بر «واقع بینی در سیاست» که از نکته های اساسی در دیدگاه حکومتداری تان بود، بیان می کنم.

می پذیرید که حکومت وحدت ملی کعبه آمال و مرجع تحقق آیدیال های شما نیست. این حکومت، به دلیل ساختار خاصی که دارد، قرار نیست کارایی خاصی را بروز دهد. سخن رییس پارلمان که این حکومت را «مصلحتی» خواند و گفت که گویا «در سفارت امریکا ایجاد شده است»، برغم شماتت مرارتبار آن، «واقعیت»ی را نیز بیان می کند که توجه به آن گره ذهنی شما در امر تشکیل کابینه و معرفی وزرا و والی های این حکومت را باز خواهد کرد.

ظاهراً شما هنوز هم نگران حضور چهره های شایسته در حکومت هستید. می خواهم بگویم که «واقعیت» حکومت وحدت ملی مجالی برای این نگرانی باقی نمی گذارد. شایسته ترین چهره ها، هر جایی باشند، در زیر سایه رهبران و قدرتمندانی که ستون پایه های حکومت وحدت ملی را تشکیل می دهند، جا نمی گیرند. خیال تان از این بابت تخت باشد. شما و داکتر عبدالله، سرتیم های یک مبارزه دشوار انتخاباتی بودید. هر دوی شما به اعضای تیم تان وعده هایی داشتید که نمی توانید آنها را زیر پا کنید. مثلاً داکتر عبدالله چگونه می تواند به سیاف بگوید که در ازای وعده وزارت معارف سهم خود را از پاداش بهشت بگیرد؟ شما چگونه می توانید به حضرت مجددی یا پیرگیلانی یا سید منصور نادری یا سید حسین انوری بگویید که مزد اشتراک خود در انتخابات را از صاحب حوض کوثر طلب کنند؟

«واقع بینی در سیاست» همین است. حد اقل پنجاه حزب سیاسی، ده ها شورای قومی و نهاد مدنی و بیش از صد عضو پارلمان شما را در جریان انتخابات همراهی می کردند. صدها تن از صاحبان شرکت های تجارتی و شهرک های لوکس و چهره های بانفوذ مذهبی و قبیلوی برای شما کمپاین کردند. شما همه این حمایت ها را برای پیروزی در انتخاباتی گرفتید که راه تان را به ارگ ریاست جمهوری باز کرد. آیا فعلاً می توانید به این صاحبان «بانک رأی» بگویید که از زیر فرش تا سقف ارگ مال شما و از روی بام تا ثریا مال آنها؟ همین حرف را به آدرس داکتر عبدالله نیز تعمیم دهید تا وضعیت حکومت وحدت ملی را روشن تر ببینید.

ترکیب سهمداران حکومت وحدت ملی، این رژیم را شبیه قفسی ساخته است که آرزوی پرواز عقاب را در درون آن بردن، تنها خستگی و بال شکستگی به ارمغان خواهد آورد. اگر معیار شما برای تشخیص و گزینش نخبگان شایسته و پاک عبور از فلتری است که دو تیم شامل در حکومت وحدت ملی در دست دارند، بهتر است سخت گیری نکنید. این فلتر در دست قدرتمندانی است که به اتکای همین قدرت، تا مقام چانه زنی قانونمند در حکومت وحدت ملی بالا رفته اند. اگر «شایسته»ها را از چشم و زبان همین چهره ها جستجو کنید، کار تان به مراتب سهل تر خواهد شد. فراموش نکنید که در حکومت وحدت ملی، شعارهای شما باید خیلی دست بخورند تا معنادار شوند: «هر چه زودتر، بهتر»؛ «عجله کار خردمندان است»؛ «هر چه دیرتر آید، بدتر آید»؛ .... زیرا، این حکومت برگشت قافله است و شما باید قافله را پس پسکی هدایت کنید.

***

به نظر می رسد اولویت شما جستجوی «آنکه یافت می نشود»، نیست. اولویت شما، مدیریت «حکومت وحدت ملی» است. لازم نیست به مرور فهرست نام های شایسته برای شمولیت در حکومت وحدت ملی وقت ضایع کنید. بهتر است با داکتر عبدالله در دو سمت میز بنشینید و اسم ها را یکی یکی از لست های آماده بیرون کنید و پشت هم ردیف کنید تا هیچ کسی از قید قلم نماند و هیچ کسی آزردگی نشان ندهد. ترکیبی که از این مشوره بیرون می شود، «شایسته»ترین چهره های «حکومت وحدت ملی» خواهند بود.

اولویت بعدی شما تدوین برنامه های حکومتداری برای تأمین حد اقل «امنیت» و «معیشت» و «مسرت» مردم است. شما باید این برنامه را به شکل منظم و دقیق تهیه کنید و روی میز داکتر عبدالله به عنوان رییس شورای اجرائیه حکومت وحدت ملی بگذارید و از او بخواهید که با وزیران خود شروع به کار کند تا چرخ نظام به حرکت افتد و ایستایی صد روز دوم، طشت رسوایی را از بام سرازیر نکند.

جناب رییس جمهور،

شما کارهای کلانی در پیش دارید که نباید از آنها غفلت کنید. کشور در آستانه سقوط و فروپاشی قرار دارد. حادثه «سنگین» و اعتراض مردم در هلمند باید هشداردهنده باشد. همه می خواهند حکومت وحدت ملی بماند. اما آنکه این خواست را تحقق می بخشد، شمایید. کشور یا حکومت سقوط نخواهد کرد؛ اما در صورت سهل انگاری شما، حکومت وحدت ملی به آدرس تجمع حکومت های خودمختار در نقطه های مختلف کشور تبدیل خواهد شد. یقین دارم که شما به این تعریف برای حکومت تان راضی نخواهید بود.

16 جدی 1393

پل خشک – دشت برچی

(این نامه در ستون «روزنوشت» جامعه باز نیز منتشر شد.)