نشست دانش‌جویان و مناسبات قدرت (45)

شام روز چهارشنبه 27 قوس 1392 اشرف غنی را در منزلش ملاقات کردم. موضوع جلسه، نشست دانش‌جویان و مناسبات قدرت بود که یک روز بعد در هوتل کابل دوبی برگزار می‌شد. اشرف غنی قبلاً نیز نکاتی را در ذهنش آماده کرده بود. او می‌خواست از این فرصت برای انتقال پیامش به روشن‌فکران و تحصیل‌کردگان هزاره استفاده کند. مفهوم ثبات سیاسی، حکومت‌داری خوب، اصلاح نظام آموزش و پرورش، طرح‌های مشخص در رابطه با دانش‌جویان و ایجاد زمینه‌های جذب دانش‌جویان در ادارات دولتی از مسایلی بود که وی در نظر داشت آن‌ها را ضمن سخنانش مطرح کند.

من ضرورت تماس با مسایل سیاسی را نیز یادآوری کردم و گفتم که دانش‌جویان و روشن‌فکران هزاره می‌خواهند بفهمند که در دیدگاه ستراتژیک اشرف غنی و حکومتی که در نظر دارد ایجاد کند، مسأله‌ی اقوام، شکاف سنت و مدرنیته، ارزش‌های دموکراسی و جامعه‌ی مدنی، جایگاه جوانان و زنان، و رابطه با طالبان چگونه بررسی می‌شود. هم‌چنین گفتم که خوب است اشرف غنی در این نشست، توقع خود از دانش‌جویان را مطرح کند و بگوید که می‌خواهد دانش‌جویان در نظام تحت مدیریت او چه نقشی را بر عهده گیرند.

***

نشست دانش‌جویان و مناسبات قدرت، اولین نمونه‌ی برخورد فعالین حزب وحدت با سایر نیروهایی را برجسته ساخت که خارج از حوزه‌ی حزبی در کمپاین اشرف غنی اشتراک داشتند. اعضای حزب وحدت نشست را تقریباً به طور کامل تحریم کردند و هیچ فردی از فعالین این حزب در نشست اشتراک نکرد و در تنظیم و مدیریت آن سهم نگرفت.

میزان اشتراک کنندگان خوب بود. سخنرانی‌ها نیز به خوبی پیش رفتند. داکتر امین احمدی در مورد اهمیت انتخابات به عنوان نقطه‌ی عطف در تاریخ سیاسی کشور حرف زد و جای‌گاه دانش‌جویان را مهم و سازنده خواند. جواد سلطانی به طور صریح به اشرف غنی خطاب کرد که در سیاست‌های خود از چنبره‌ی حلقات حزبی فراتر برود و با بدنه‌ی اصلی تحول و حرکت در جامعه که قشر جوان و تحصیلکرده و دانشگاهی است، ارتباط برقرار سازد. من نیز به نوبه‌ی خود در مورد اهمیت انتخابات و برجسته‌شدن نقش جوانان در جهت‌دهی افکار عامه سخن گفتم و از اینکه با مشارکت فعال، می‌توانند هم در ایجاد و هم در مدیریت قدرت سیاسی نقش ایفا کنند. اشرف غنی به عنوان سخنران محوری روی ستیج قرار گرفت و نکته‌هایی را در رابطه با جوانان، سابقه‌ی کار خود در دانشگاه کابل، و نگاهی که نسبت به نقش جوانان در آینده دارد، بیان کرد.

***

ذهن من در طول روز جمعه 29 قوس درگیر بود با موضع منفی فعالین حزب وحدت در قبال نشست روز پنج‌شنبه. تصور می‌کردم این موضع، تصادفی نبوده و رفته رفته در ارتباط ما با اشرف غنی و کمپاین انتخابات تأثیری منفی خواهد گذاشت. فکر می‌کردم که این موضع فعالین حزب وحدت می‌تواند عدم تمایل خلیلی به نشست رو در رو و یا حتا امتناع وی از پاسخ‌گفتن به تماس‌های تلفونی را نیز تفسیر کند. مدتی بود که خلیلی به گونه‌های مختلف خود را از حوادث و تحولات کنار می‌کشید. این رویکرد خلیلی از حرف‌های خاصی در ذهن او و اطرافیانش حکایت می‌کرد.

هم‌زمان با این تحولات، موضع حزب ملت به رهبری داکتر جعفر مهدوی نیز معنادار بود. وی از تیم اشرف غنی جدا شد و با انتشار اعلامیه‌ای به تیم زلمی رسول پیوست. جعفر مهدوی در اعلامیه‌ی رسمی خود از انحصارطلبی برخی حلقات یاد کرده بود که اشاره‌اش به طور مشخص خلیلی و حزب وحدت بود.

شنیده شد که ملا غنی کاظمی، رییس حزب حرکت اسلامی به رهبری محسنی نیز آزردگی نشان داده و در صدد بیرون‌رفتن از تیم اشرف غنی است. گفته می‌شد که در ذهن مهدوی و ملا غنی کاظمی، اطرافیان خلیلی و خودش، سهم خود در تیم اشرف غنی احمدزی را نوعی امتیاز منحصر به فرد تلقی می‌کنند که نباید سایر افراد و حلقات از این امتیاز کم ‌کنند.

***

روز شنبه 30 قوس، آجندای جلسه‌ی «اتاق فکر» اختصاص یافت به بررسی موضع حزب ملت و پیامدهای آن بر تیم اشرف غنی. اسلم جوادی گفت که بریدن داکتر مهدوی اتفاق بدی نیست و می‌تواند به انسجام بیشتر در تیم هزارگی اشرف غنی احمدزی کمک کند. بااینهم، وی گفت که خوب است در قبال این موضع داکتر مهدوی هیچ‌گونه واکنش رسمی و جدی نشان ندهیم و راه را برای برگشت او باز بگذاریم.

انجنیر ناصر احمدی، برعکس، معتقد بود که موضع داکتر مهدوی در فضای فیس‌بوک که به گونه‌ای از افکار عمومی نمایندگی می‌کند، به نفع تیم اشرف غنی نبوده است. وی پیشنهاد کرد که با اشرف غنی به طور صریح صحبت شود تا در برخوردها و رفتارهای خود حد تعادل را نگه دارد و به خواسته‌ها و مطالبات احزاب به طور جدی توجه کند.

من پیشنهاد کردم که حزب وحدت در قبال مجموعه‌های سیاسی و مدنی‌ای که به این تیم می‌پیوندند، با دیدی فراخ و باز برخورد کند و خود را تنها مرجع سیاسی برای تعیین سرنوشت جامعه قلمداد نکند. من برای اعضای «اتاق فکر» پیشنهاد کردم که برای جلب رضایت و قناعتِ مجموعه‌های هزارگی، خود ما وارد کار شویم و همه‌ی امور را تنها به غنی و یا خلیلی واگزار نکنیم. من گفتم که موضع منفی هر مجموعه‌ای از مجموعه‌های سیاسی یا مدنی می‌تواند بر مشروعیت تیم اشرف غنی در افکار عامه تأثیر منفی بگذارد.

دانش اعتراف کرد که برخورد حزب وحدت با مجموعه‌های حزب ملت و حرکت ملا غنی متناسب با فضای سیاسی نبوده است. او گفت که ما باید با همکاری و سعه‌ی صدر بیشتری برخورد کنیم. در عین حال، وی گفت که این مجموعه‌ها نیز توقعات واقع‌بینانه‌ای نداشتند و به همین دلیل برای شان گفتیم که خوب است خود شان بروند و با اشرف غنی به طور مستقیم صحبت کنند و درخواست‌ها و مطالبات خود را با او در میان بگذارند، اعم از اینکه این مطالبات پول باشد یا امتیازات حکومتی بعد از پیروزی در انتخابات.

دانش گفت که برخورد اشرف غنی با حزب ملت و حرکت ملا غنی کاظمی یکی از عوامل مهم در آزردگی و ناراحتی آن‌ها به شمار می‌رود. وی گفت که اشرف غنی درخواست مهدوی و کاظمی را به طور صریح رد کرده است. وی افزود که این نوع برخورد به طور طبیعی آزردگی و ناراحتی خلق می‌کند. دانش پیش‌بینی کرد که احتمال دارد حزب حرکت ملا غنی کاظمی نیز در این هفته تصمیم بگیرد و از تیم انتخاباتی اشرف غنی بیرون شود.

در ختم این بخش از صحبت‌ها تجویز شد که در خصوص مواضع حزب ملت و حزب حرکت ملا غنی کاظمی هیچ نوع موضع گرفته نشود. بگذاریم که آن‌ها خود روی موضع خود باقی بمانند و اگر احیاناً راه حلی می‌یابند، این راه حل نیز مبتنی بر شناخت و دریافت خود شان باشد. (ادامه دارد)